Naast participatie in overheidsplannen en - initiatieven ontstaan steeds meer initiatieven vanuit bewoners zelf . We zien steeds meer de behoefte om mee te denken met de overheid, soms zelfs om taken over te nemen. . Nieuwe instrumenten als The Right to Challenge of concrete beïnvloeding van de besteding van gelden, maakt dat we als overheid flexibel moeten zijn in het verder vormgeven van de samenwerking met (bewoners-)initiatieven. Dat betekent doorgaan met het verder ontwikkelen van zaken als beïnvloedbare budgetten en zichtbaarheid van geldstromen in wijken.
Daarbij is het van belang te realiseren dat een wijk altijd bestaat uit denkers, voorlopers en doeners, maar ook uit volgers, uit mensen die afwachtend zijn, (even) niet de mogelijkheid hebben aan te haken en mee te doen,  en uit mensen die zich afzijdig houden. Ook zij zijn inwoners van een wijk waar we aandacht voor hebben. De meerderheid van  de Zwollenaar geeft zijn woon- en leefomgeving een (ruime)voldoende en dit kent een positieve trend. Zwolle verkeert in de gunstige omstandigheid dat veel bewoners zich verantwoordelijk voelen voor het leefklimaat van hun wijk. Daar waar dit niet zo is hebben wel als gemeente wat te doen.

We werken aan het op peil brengen en houden van  gezamenlijk eigenaarschap van wijkbewoners en wijkgebruikers bij het woon- en leefklimaat van  wijken, zodanig dat:

• Het mede-eigenaarschap van wijkbewoners wordt vergroot.
• Wijkbewoners en in de wijk actieve organisaties zich herkennen in de geformuleerde wijkopgaven.
• Stedelijke opgaven, indien van toepassing, in samenspraak met wijkbewoners op een zorgvuldige manier in de leefomgeving ingepast worden.
• Er samenwerking ontstaat tussen wijkbewoners en in de wijk actieve organisaties om gezamenlijk met kansen en problemen in de wijk aan de slag te gaan.
• De kwaliteiten en positieve inbreng van wijkbewoners en organisaties worden benut.
• Bewoners vertrouwen hebben in een goede ontwikkeling van hun wijk.

Afgelopen jaar hebben we via een veelheid aan activiteiten gewerkt aan het gezamenlijk eigenaarschap van onze inwoners voor hun woon- en leefomgeving. Gezamenlijk zetten we ons in voor de leefbaarheid van de buurten. Nadat het gemiddelde rapportcijfer van bewoners voor de leefbaarheid in hun buurt tussen 1997 en 2007 ongeveer constant bleef, is deze score vanaf 2007 steeds een beetje hoger geworden. In 2018 is het rapportcijfer weer met een tiende punt gestegen naar een 7,6. In de wijken Spoolde, Veerallee, Berkum en Buitengebied-Zuid scoort de leefbaarheid een 8,0 of hoger. Kamperpoort en Indische buurt scoren als enige wijken net onder de 7,0.

Als gemeente is onze inzet om bij een verandering in een buurt vroegtijdig belanghebbenden te betrekken. Uitgangspunt hierbij is maatwerk. Afhankelijk van het project of ontwikkeling bepalen we de werkwijze variërend van huis-aan-huis uitnodigingen en wijkkranten, interactieve bijeenkomsten, inloopbijeenkomsten of café-achtige settingen etc.  Ook spelen we steeds beter in op eigen initiatieven vanuit bewoners waar het gaat om hun eigen buurt.  Het gaat hierbij om een breed scala aan initiatieven zoals de vergroening van de eigen woonomgeving, het  inspelen op de energietransitie of het verbeteren van het leef- speelklimaat van kinderen. Uit het  Buurt-voor-Buurtonderzoek 2018 blijkt dat de waardering van de leefbaarheid met 0.1 punt is gestegen tot een 7,6.

De ervaring leert echter dat het niet altijd mogelijk is iedereen tevreden te stellen. Sommige onderwerpen roepen veel emoties op en zijn inherent aan tegenstrijdige belangen, zoals de plaatsing van windmolens of de komst van een coffeeshop.   

Wij zijn gestart met een gewijzigde aanpak voor ruimtelijke  initiatieven van derden. Vanaf de start maken we afspraken met initiatiefnemers over het betrekken van de omgeving. Bij een initiatief van derden ligt de verantwoordelijkheid voor het betrekken van bewoners bij de initiatiefnemer, maar niet elke initiatiefnemer realiseert zich de impact van zijn plan voor de omgeving en het betrekken van bewoners is vaak een sluitpost. Met name daar waar omwonenden niet blij zijn met een initiatief (denk aan de komst van de zendmast of de ombouw van woningen tot appartementen) werd de rol van de gemeente soms als te passief ervaren.

Michiel van Willigen