Klimaatadaptatie is één van de Strategische opgaven. De hoofdopgaven zijn om in 2050 Zwolle klimaatbestendig te hebben ingericht en daarmee zo veilig mogelijk voor overstromingen en aangepast aan extreem weer en dat Zwolle ook de kansen verzilvert die klimaatbestendig ontwikkeling biedt en draagt daarmee aan een toekomstbestendige ontwikkeling.

De gemeente Zwolle heeft samen met haar partners in de IJssel-Vechtdelta regio de afgelopen jaren grote stappen gezet met visievorming en uitvoering van klimaatadaptatie. De projecten die zijn opgepakt doorlopen alle schaalniveaus van delta tot dakgoot. Er zijn netwerk initiatieven gestart zoals KAS (Klimaatactieve stad) en CATCH (Water sensitive Cities: the Answer To CHallenges of extreme weather events) en de onlangs opgerichte Climate Campus, evenals uitdagende projecten uitgevoerd zoals de waterkerende geluidswal van Stadshagen. Zwolle mag zich dan ook met recht een koploper noemen in de Nederlandse (en internationale) aanpak van waterveiligheid en ruimtelijke adaptatie.
Toch is er ook behoefte aan een meer overkoepelende aanpak voor klimaatadaptatie in en om de stad. Een aanpak of strategie die het handelen op een structureel hoger niveau weet te tillen zodat de door Zwolle onderschreven landelijke doelstelling van 2020 wordt gehaald: het klimaatadaptief handelen is dan ‘de nieuwe normaal.’ Een dergelijke overkoepelende aanpak zal dus moeten doordringen in de genen van alle stakeholders die samen een stad vormen. Geen makkelijke opgave die met regels, procedures en kennis van de grond komt. Maar een sensitieve opgave die het eigenaarschap versterkt en een grote diversiteit aan gereedschap waarmee mensen aan de slag kunnen.
De adaptatiestrategie is eind 2018 volledig operationeel, zodat iedereen binnen en buiten de gemeente er mee kan werken. In de loop van 2019 kan de gemeente de adaptatiestrategie gebruiken om een meting of evaluatie te doen. Op deze manier kan de gemeenteraad 2018 – 2022 halverwege haar termijn ingrijpen als blijkt dat op onderdelen de landelijke 2020 doelstelling niet wordt gehaald.
Bovendien is de Klimaatadaptatiestrategie Zwolle een van de prominente praktijkprojecten in het CATCH-project (2017-2020) die klimaatadaptatie “meetbaar” moet maken via het zogenaamde CATCH-dashboard.

We versterken onze positie op het gebied van klimaatadaptatie en dragen daarmee bij aan een leefbare en economisch krachtige delta, zodanig dat:

• Zwolle met ingang van 2020 structureel klimaatadaptief handelt
• De kansen die zich nú voordoen om Zwolle klimaatbestendiger te maken worden benut.
• Zwolle de economische kansen verzilvert die klimaatadaptatie biedt
• Klimaatadaptatie zoveel mogelijk bijdraagt aan andere opgaven in Zwolle
• Uitvoering wordt gegeven aan de doelen en actielijnen uit de wateragenda die in  2015 is vastgesteld  
• De stad veiliger en robuuster wordt:
  • de stad en ommeland in de toekomst veilig zijn voor hoogwater in de rivieren en weteringen.
  • de stad in de toekomst is aangepast op extremen ten aanzien van wateroverlast, droogte en hitte.
  • in de stad en regio het waterrobuust ontwikkelen, bouwen en beheren de normaalste zaak van de wereld is.
  • regenwater waar mogelijk wordt hergebruikt.
  • bijgedragen wordt aan een gezondere leefomgeving waarbij geen contact is met vuilwater (o.a. ziekteverwekkers) (doel 7.4.1)
  • de uitvoering duurzamer en efficiënter wordt, en de kosten voor beheer en onderhoud omlaag gaan (zie 7.4.1.).

• De stad aantrekkelijker en levendiger wordt:
  • natuur en gebruik hand in hand gaan.
  • schoon water bijdraagt aan het vergroten van de biodiversiteit.
  • water als leefomgevingskwaliteit en economische kracht wordt gezien.

• We ons internationaal profileren:
  • nationale samenwerking tot meer kennisontwikkeling en innovatie leidt die kan worden ingezet om Zwolle (en andere deltasteden) klimaatbestendig te maken.
  • de koploperpositie van Zwolle op het gebied van klimaatadaptieve steden als (export)product wordt verzilverd.
  • de Europese subsidiemogelijkheden strategischer worden ingezet.

• We dit doen door slim samen te werken:
  • Overheden, Onderwijsinstellingen, Ondernemers, Onderzoekers en initiatieven van Onderop samen een keten vormen.
  • Kennis en innovatiekracht gebundeld wordt.
  • Zwolse inwoners en bedrijven water- en klimaatbewust zijn en handelen.
  • er nieuwe financiële arrangementen ontstaan (financiële innovatie).
  • Maatregelen op verschillende schaalniveaus (van internationale rivieren tot regentonnen)een logisch en effectief geheel worden.
  • Werk met werk gemaakt wordt (slim meekoppelen).

Zowel binnen als buiten de organisatie is er duidelijk meer aandacht voor de gevolgen van de veranderingen in het klimaat. Binnen de organisatie zijn niet alleen experts bezig met klimaatadaptatie, maar wordt dit veel breder opgepakt. We zijn hiermee goed op weg om structureel klimaatadaptief te handelen. Buiten de organisatie zijn ook op verschillende plekken veranderingen te zien. Een groot aantal inwoners en organisaties zetten zich in om Zwolle klimaatbestendiger te maken. Een voorbeeld hiervan is de klimaatstraat (Bernisse Alm) waar de straat klimaatrobuust wordt ingericht samen met de bewoners en de woningbouwcorporatie. Zo worden er flinke stappen gezet. Tegelijkertijd is er ook nog steeds sprake van pionieren om klimaatadaptatie goed in te passen in (bestaande) projecten en om de beweging van onderop nog verder opgang te brengen.

In maart 2018 is de Stichting Climate Campus opgericht. Een plek waar het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, onderwijsinstellingen, inwoners en overheden samenwerken op het gebied van klimaatadaptatie.
In september is er deelgenomen aan een handelsmissie naar Polen. Hieruit is een samenwerking voortgekomen met het ministerie, gemeente Breda en Wroclaw (stad in Polen) met als doel van elkaar te leren.

Daarnaast zijn in 2018 ook de eerste stresstesten uitgevoerd en is er hard gewerkt aan de adaptatiestrategie voor Zwolle, waarin meer handen en voeten zal worden gegeven aan de uitvoering voor de komende jaren. Ook is er onderzoek gedaan naar de werking van het regionale systeem. Hierbij wordt ook nauw samengewerkt met de provincie Overijssel en Waterschap Drents-Overijsselse Delta. Dit onderzoek en de stresstesten geeft meer inzicht in wat ons te doen staat de komende jaren en is daarmee ook input voor de adaptatiestrategie die in 2019 wordt opgeleverd.

Voor de uitvoering zijn het afgelopen jaar met succes een aantal subsidies vanuit de IJsselvechtdelta toegekend voor de extra kosten om klimaatadaptatie mee te nemen in een aantal projecten die komende jaren uitgevoerd gaan worden. Hiermee wordt concreet gewerkt aan het zorgen voor een klimaatbestendig Zwolle voor de toekomst en worden mogelijkheden verzilverd. Ook in andere projecten wordt gekeken hoe klimaatadaptatie een plekje kan krijgen.

Ed Anker