Er wordt in tal van beleidsterreinen een bijdrage geleverd aan de strategische opgave voor energietransitie en andersom. Dat is in deze begroting goed te merken, omdat het onderwerp op diverse plekken wordt uitgewerkt. Binnen dit doel is deze het meest gerelateerd aan de primaire energiedoelstelling; het toewerken naar energieneutraliteit in 2050. Het accent ligt hierbij op de ruimtelijke ontwikkeling.
Energietransitie is voor een belangrijk deel een ruimtelijke opgave. Energieprojecten zoals bijvoorbeeld de realisatie van zonnevelden, windmolenparken en biomassa-installaties, moeten ruimtelijk worden geaccommodeerd en kunnen daardoor in veel gevallen rekenen op stevige discussies.  Juist de ruimtelijke ordening biedt bewoners en belanghebbenden en de overheid de mogelijkheid om hun visie op ontwikkelingen te geven. Wanneer deze visies en belangen niet worden samengebracht in het ruimtelijk domein leidt dit tot uitstel, wijzigingen of afstel en dus nog meer ongewenste vertraging. Kortom, de energietransitie is in de kern een ruimtelijke opgave en hét toernooiveld van de energietransitie.

Toch zullen er in de komende jaren voor vele kleine en grote installaties (zonnevelden, biomassa, vergistingsinstallaties, windmolens, wko, etc.) ruimte moeten worden gevonden, op plekken die in de regel andere bestemmingen en diverse eigenaren met eigen belangen hebben. Perspectief zit in het creëren van maatschappelijk draagvlak door het eigenaarschap van de nieuwe energie installaties, rondom de bron, ruimtelijk te organiseren.
Het is van belang dat energie met behulp van de nieuwe Omgevingswet op alle niveaus wordt geïntegreerd met ruimtelijk beleid (zie ook 6.1.1). Voor Zwolle is inzichtelijk wat de energiebehoefte is en welke (regionale) energiepotentie (zon, wind, geothermie, biomassa, besparing etc.) er is. We vertalen dit in onze strategie en straks omgevingsplannen om initiatieven te nemen, te ontlokken, houvast te bieden en te ondersteunen, maar ook om er op te sturen dat planinitiatieven direct worden gekoppeld aan de omgeving (omwonenden, ondernemers, lokale noden en behoeftes). De Omgevingswet biedt ons daarvoor de juridische mogelijkheden.

De energietransitie biedt interessante nieuwe perspectieven voor ruimtelijke ontwikkeling wanneer de energieopgave wordt gelinkt aan andere opgaven zoals leegstand, transformatie, gebiedsontwikkeling, wijkontwikkeling, de wateropgave en natuurontwikkeling. Er ontstaan interessante meekoppel- en verdienmogelijkheden, wanneer belangen worden verenigd. Denk bijvoorbeeld aan het ruimte geven aan (wijk)initiateven voor het opwekken van eigen energie ter bevordering van de leefbaarheid van gebieden. Of de koppeling met vrijkomende agrarische bebouwing, of het benutten van gronden die (nog) niet in exploitatie worden genomen.. En die ook weer (financiële) perspectieven kunnen bieden voor eigenaren en omwonenden, zeker ook met aandacht voor die groepen bij wie een groot deel van de maandelijkse lasten naar de energierekening gaat (energie-armoede). Zoals al eerder aangegeven zien we de energietransitie als katalysator voor een brede (regionale) ontwikkeling met nieuwe perspectieven voor de lokale economie.
Een goede samenwerking en het delen van het eigenaarschap van de energietransitie door  overheden, bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties is cruciaal voor het draagvlak en succes. De maatschappelijke steun voor energieprojecten moet ruimtelijk worden georganiseerd. De gemeente Zwolle ziet hier voor zichzelf een belangrijke rol weggelegd. We wachten niet af, maar zijn pro-actief in het maken van analyses, beleid, verbeelding en omgevingsmanagement. Hiermee kunnen we initiatieven en projecten perspectief bieden en vanaf het begin actief faciliteren, dienstbaar aan de opgave om duurzame energie samen met alle belanghebbenden ruimtelijk te accommoderen in stad en regio.

We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is, zodanig dat:  

• Er een verschuiving plaatsvindt van een energiehuishouding die gebruik maakt van fossiele brandstoffen naar een energiehuishouding die gebruik maakt van hernieuwbare bronnen waarbij het energieverbruik van gas en elektra afneemt en het % duurzaam opgewekte energie stijgt.
• Energie als motor voor toekomstbestendige ontwikkeling wordt ingezet, waarbij wordt gewerkt aan én de verlaging van de CO2-uitstoot én gebieden waardevol worden en blijven én de (regionale en lokale) economie wordt versterkt én de sociale infrastructuur van Zwolle en regio wordt versterkt.

Om te bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is, hebben we een plan geschreven dat ons helpt ons doel te halen én zoveel mogelijk positieve neveneffecten te bereiken. Een fundament voor de Zwolse energietransitie. We hebben doelstellingen en speerpunten geformuleerd en hebben daar de nodige acties aan verbonden. Er is een start gemaakt om zonnevelden (Sekdoornseplas, Bomhofplas, Scholtensteeg, Weekhorst), windmolens (Tolhuislanden), geothermie  en biomassa te ontwikkelen en waar mogelijk in de ruimtelijke opgave te realiseren.
We hebben een start gemaakt met het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed. In verschillende wijken (onder andere Berkum aardgasvrij, Holtenbroek en Aa-landen ) wordt onderzocht door bewoners hoe zij gezamenlijk een stap kunnen zetten in de verduurzaming van hun leefomgeving. Het gemeentelijk energieloket Verbeter en Bespaar wordt ingezet om bewoners te ondersteunen met praktische adviezen op energiebesparing.
We zoeken de brede samenwerking op in de energie regio in het kader van de Regionale Energiestrategie (RES), Transform en samenwerking met buurtgemeenten in het kader van grootschalige energie, waar verkennende gesprekken al plaatsvinden.

Monique Schuttenbeld